هرچند عکاسی و فیلمبرداری از لحاظ ماهیت و مهارتهای لازم شباهت زیادی دارند اما میان آنها تفاوتهای زیادی نیز وجود دارد. شاید اگر یک دوربین دوکاره خوب (مانند Canon 5D) داشته باشید تصور کنید نیمی از راه را رفتهاید اما بدون درک صحیح از عواملی مثل فریم بر ثانیه، حرکت سوژه و حرکت دوربین محصول کار شما احتمالاً خشک، راکد و بیروح جلوه خواهد کرد.
قبل از اینکه برای اولین کار فیلمبرداری خود قرارداد ببندید نگاهی داشته باشید بر پنج عامل مهم که برای تبدیلشدن شما از یک عکاس به فیلمبرداری ماهر مفید است. در این جا چند مورد از اصطلاحات فیلم برداری را معرفی می کنیم:
فریم بر ثانیه
در عکاسی شما بر تعداد فریمهایی که در ثانیه، دقیقه یا ساعت ثبت میکنید تسلط کامل دارید اما در فیلمبرداری تصمیمی که دراینباره هنگام شروع کار میگیرید تا پایان با شما همراه خواهد بود. چه با ۲۴، ۳۰، ۶۰ یا میزان بیشتری فریم بر ثانیه کار کنید باید بدانید که تفاوت آنها چیست و استفادهشان چه تأثیری در کار شما میگذارد. یک نکته مهم در انتخاب سرعت شاتر دوربین هنگام فیلم برداری این است که برای داشتن تصویر با کیفیت خوب حتما باید سرعت شاتر دو برابر فریم در ثانیه ست شود. مثلا برای ویدیویی که قرار هست ۳۰ فریم در ثانیه ضبط شود ، بهترین سرعت شاتر ۶۰ (یک شصتم ثانیه) می باشد.
حرکت سوژه
من متوجه شدهام هنگامیکه عکاسان به فیلمبرداری روی میآورند علاقه زیادی به تحرک و جابه جایی نشان میدهند. شاید به این دلیل که در عکاسی تصویر سوژه ثابت و فقط در حال انجام یک کار ثبت میشود. اما در واقع در ویدئوها هر موقعیتی شروع و پایان دارد هرچند اغلب این موضوع برای مخاطب مهم نیست.
مخاطب ویدئو توانایی بالایی در درک معنی حرکات با مشاهده تنها قسمتی جزئی از آن دارد. مثلاً فردی که به سمت چاقویی خم میشود مخاطب میفهمد که بالاخره آن را برمیدارد و نیازی نیست شما تمام قسمتهای انجام این کار را نمایش دهید و بهتر است زودتر به سراغ قسمت استفاده از چاقو برسید (یا هر صحنهای که بعد از برداشتن چاقو است).
علیرغم اینکه یک نما به نظرتان خوب و کامل است سعی کنید نماهایی به آن اضافه کنید که اطلاعاتی غیر از کاری که در حال انجام است به مخاطب ارائه کند (مثلاً حالت چهره سوژه چه پیامی دارد، محیط چه حسی را منتقل میکند و یا چه جزئیاتی از تصویر واضح یا مبهم هستند).
فوکوس نقش مهمی ایفا میکند
در فیلمبرداری خواهید آموخت که فوکوس میتواند بهترین یاور یا بدترین دشمن شما در کار باشد. در عکاسی شما نما را تعیین میکنید، فوکوس را تنظیم کرده و تصویر را ثبت میکنید. دانشی که از قبل راجع به عمق صحنه و تأثیر فوکوس دارید باارزش است اما در فیلمبرداری همهچیز عوض میشود.
در فیلمبرداری شما نما را تعیین میکنید، فوکوس را تنظیم میکنید، دوباره فوکوس را تنظیم میکنید، سپس فوکوس را میان نقاط تصویر جابهجا میکنید، دوباره همین کار را با سرعتی متفاوت تکرار میکنید سپس تصویر را از فوکوس خارج میکنید و بعد دوباره آن را در فوکوس قرار میدهید و… یادگیری تنظیم فوکوس درهای جدیدی در چگونگی تعیین نماها و اینکه این نماها چه پیامی دارند به روی شما میگشاید.
حرکات دوربین
شاید این برای یک عکاس قابلدرک نباشد ولی در ویدئو نباید نماهای ثابت ثبت کرد. شما در ثبت تصاویر ثابت مهارت دارید اما تا دوربین خود را برنداشته و حرکت ندهید نمیتوانید به دنیا از دید یک فیلمبردار نگاه کنید.
ویدئوهای خوب پر از حرکات دوربین هستند. به فیلمها و برنامههای تلویزیون نگاه کنید، دقت کنید که چقدر تصاویر در جهات مختلف حرکت دارند و عوامل از دوربینهای شانهای، دستی، متحرک و پهبادی استفاده میکنند. زمانی که ارزش آزادی عمل موجود در این عرصه را درک کنید خواهید توانست که خود و مخاطبتان را از قابهای ثابت خلاص کنید.
صدا و موسیقی
احتمالاً از قدرت و کیفیت میکروفون فابریک دوربین فایو دی کنون اطلاع دارید؟ اما باید بدانید که این میکروفون نمیتواند برای تمام قسمتهای کار مفید باشد. شما نهتنها باید نگران اختلال صدا هنگام وزش باد باشید بلکه لازم است بدانید باید تمام توانتان را در مراحل تدوین برای پوشش کاستیهای موجود به کار گیرید زیرا تصویر فقط نیمی از محصول نهایی کار شماست. در این مقاله نکات بیشتری در مورد کیفیت صدا به خصوص در فیلم برداری با موبایل مطرح می شود.
ضبط و کار روی صدا و موسیقی ازلحاظ کیفیت، پوشش کاستیهای کار و کمک به روایت داستان جنبه مهمی از مراحل تدوین است. پیشنهاد میکنم قبل از ورود به کار فیلمبرداری تا جای ممکن راجع به این مسئله مطالعه کنید.